Sağlık hukukundan doğan uyuşmazlıklar, yargı yolu itibarıyla da özelliklidir. Özel hastane-hasta, serbest çalışan hekim-hasta ve özel hastanede çalışan sağlık çalışanı-hasta arasındaki hukuki uyuşmazlıklar adli yargıya tabi iken, kamu hastanelerinde husumet Sağlık Bakanlığına yöneltilir ve idari yargıya tabi olur. Tam yargı davaları arabuluculuk kapsamı dışında kalsa da, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile idarenin taraf olduğu özel hukuk uyuşmazlıkları da arabuluculuk kapsamına alınmıştır.

“Sağlık Hukukunda Uyuşmazlıklar ve Yargı Yolu.”

Arabuluculuğun Tanımı ve Sağlık Hukukundaki Yeri
Arabuluculuk, tarafsız bir üçüncü kişinin (arabulucu) yardımıyla tarafların kendi çözümlerini bulmalarını sağlayan bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Sağlık hukukunda arabuluculuk, hasta ve sağlık hizmeti sunucuları arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların dostane ve uzlaşmacı bir yaklaşımla çözülmesini hedefler.

Sağlık Hukukunda Arabuluculuğun Avantajları
Hız ve Maliyet Etkinliği: Arabuluculuk süreci, geleneksel yargı süreçlerine göre daha hızlı ve maliyet etkin bir şekilde sonuçlanır. Taraflar, uzun süren mahkeme süreçlerinden kaçınarak daha kısa sürede çözüme ulaşabilirler.

Gizlilik: Sağlık hukuku uyuşmazlıkları genellikle kişisel ve hassas bilgileri içerir. Arabuluculuk sürecinde gizlilik esastır, bu da tarafların mahremiyetlerini korumalarına olanak tanır.

Esneklik: Arabuluculuk süreci, tarafların ihtiyaçlarına ve taleplerine göre esnek bir şekilde yönetilir. Taraflar, kendi çözüm yollarını belirleme konusunda daha fazla kontrole sahiptirler.

Uzlaşma ve İlişkiyi Koruma: Arabuluculuk, taraflar arasındaki anlaşmazlıkları uzlaşmacı bir yaklaşımla çözmeyi amaçlar. Bu süreç, taraflar arasındaki ilişkilerin korunmasına ve geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Sağlık Hukukunda Arabuluculuk Süreci

Sağlık hukukunda arabuluculuk süreci şu aşamalardan oluşur:

Başvuru: Taraflardan biri arabuluculuk talebinde bulunur ve arabulucu atanır.

Hazırlık: Arabulucu, taraflarla görüşerek uyuşmazlık konusunu ve sürecin işleyişini açıklar. Tarafların süreçle ilgili bilgilendirilmesi ve hazırlıklarının yapılması sağlanır.

Görüşmeler: Taraflar, arabulucu eşliğinde bir araya gelerek uyuşmazlık konusunu tartışır ve çözüm yolları arar. Arabulucu, taraflar arasında iletişimi ve müzakereleri kolaylaştırır.

Uzlaşma: Taraflar, arabulucunun yardımıyla bir uzlaşmaya varırlarsa, bu uzlaşma bir anlaşma metniyle kayıt altına alınır ve taraflarca imzalanır.

Sonuç: Uzlaşmaya varılan anlaşma, taraflar arasında bağlayıcı bir sözleşme niteliği taşır. Eğer uzlaşma sağlanamazsa, taraflar yargı yoluna başvurabilirler.

Arabuluculuğun Sağlık Hukukundaki Özel Durumları
Rücu Davaları: Hastanın bir kamu hastanesinde zarar görmesiyle neticelenen tıbbi müdahalede, zararı tazmin eden Sağlık Bakanlığı, bu zarara sebep olan hekim veya sağlık çalışanları aleyhine açacağı rücu davalarını asliye hukuk mahkemesinde açar. Bu uyuşmazlıklar, arabuluculuğa uygun olup ihtiyari arabuluculuk kapsamındadır.

Dava Şartı Arabuluculuk: 2020 yılından itibaren tüketici mahkemelerinde görülen sağlık hukuku davaları da dava şartı arabuluculuk kapsamına alınmıştır. Davacı, sağlık hukuku alanına giren davayı açmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorundadır.

Zorunlu Mesleki Sorumluluk Sigortası ve Arabuluculuk
Zorunlu mesleki sorumluluk sigortasının devreye girmesiyle birlikte, açılan davalar sigorta şirketine ihbar edilir. Bu süreçte, sigorta şirketinin arabuluculuk sürecine dahil olması, uyuşmazlıkların daha hızlı ve düşük maliyetle çözülmesini sağlar. Türkiye’de, iş ve ticari uyuşmazlıklar dava şartı arabuluculuk olarak düzenlenmiştir. Ancak, sigortanın dahil edilmediği uyuşmazlıklar sadece ihtiyari arabuluculuk kapsamında değerlendirilir.

Arabuluculuğun Sağlık Hukukundaki Avantajları
Hak Arama Özgürlüğü Bakımından: Mahkemeye yüksek harç ödemek zorunda kalan veya ekonomik durumu elverişsiz olan kişiler için arabuluculuk, hak arama özgürlüğünü korur.

Özel Hastaneler ve Doktorlar Bakımından: Arabuluculukta gizliliğin korunması, özel hastanelerin ticari itibarını korur. Hekimler açısından ise, dava sürecinin kişisel kariyer ve itibarlarına zarar vermesinin önüne geçer.

Hastalar Bakımından: Arabuluculuk, hastaların maddi ve manevi tazminata hızlıca ulaşmasını sağlar. Davaların uzun sürmesi, hastaların tedavi için gerekli tazminata ulaşmalarını geciktirir. Arabuluculuk, hastaların mağduriyetini hızlıca giderir ve psikolojik yükü azaltır.

Sağlık hukuku uyuşmazlıklarının çözümünde arabuluculuk, tarafların hızlı, maliyet etkin ve gizlilik esasına dayalı bir şekilde çözüme ulaşmasını sağlayan etkin bir yöntemdir. Arabuluculuk, uzlaşmacı yaklaşımıyla taraflar arasındaki ilişkilerin korunmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur. Sağlık sektöründe arabuluculuk uygulamalarının yaygınlaştırılması, uyuşmazlıkların dostane çözümlerle sonuca bağlanmasına ve genel olarak sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılmasına yardımcı olacaktır.